Zeynep Candan Aktaş

DEVLET BİZİ NEDEN OTOMATİK BES’LİYOR?

13/02/2017

Gelecekte sosyal güvenlik sistemlerinin uzayan yaşam süresi nedeniyle açık vereceği kaçınılmaz bir gerçek. Yani emeklilik maaşları yaşlıların yaşam standartlarını sürdürmesine yetmeyecek. Devletler de şimdiden önlem alarak vatandaşlarını yaşlılık günlerine hazırlamak istiyorlar. Birçok ülkede değişik şekillerde uygulanan bireysel emeklilik sistemi hem gönüllü katılım esaslı, hem de çalışanlar için otomatik katılım esaslı olmak üzere ülkemiz şartlarına uyarlandı.

Şimdiye kadar genç nüfusuyla anılan Türkiye ‘de 2014 yılında %8 olan yaşlanma oranlarının 2023’te %10,2’e ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu oran 2050 yılında %20,8 olarak öngörülüyor. Bunun anlamı 2023’te her 10 kişiden biri, 2050’de ise her beş kişiden biri yaşlı olacak.

Çalışan başına düşen yaşlı sayısı giderek artarken, devlet bir anlamda halihazırda çalışma çağındaki vatandaşlarına ‘gelecek için bugünden biriktir’ çağrısı yapıyor. Çünkü gelecekte sosyal güvenlik sistemlerinin yükü giderek ağırlaşacak.

Ülkemizdeki tasarruf oranlarının düşüklüğü bir diğer neden olarak karşımıza çıkıyor. Gelişmekte olan ülkemizde altyapı ve üstyapı yatırımları iç tasarrufların düşüklüğü nedeniyle borçlanma yoluyla gerçekleştirilmektedir. Ancak tasarrufların düşük olması borçlanma maliyetlerini artırmakta, bu da borç yükünün giderek artmasına neden olmaktadır. Devlet çalışanlarını otomatik BES kapsamına alarak onları tasarruf yapmaya zorlamakta, dolaylı yoldan borçlanma maliyetlerini aşağı çekmeyi amaçlamaktadır.

Üçüncü olarak da emekleme döneminden çıkamayan sermaye piyasalarına yönlendirilen tasarruflar ile sermaye piyasalarının derinleşmesi ve gelişmesi hedeflenmektedir. Böylece tasarruf sahiplerinin daha fazla gelir elde edeceği, borçlanma arayışında olanlarında daha rahat borçlanabileceği bir iklim oluşacak, sermaye arz ve talebi dengelenecektir.